Oct-15: Alkmaar in ’t zonnetje

Gisteren (14 oktober) was een onwerkelijke dag en die leek achteraf geheel om mij georganiseerd te zijn. Zelf wist ik dit niet en de diverse organisators evenmin. Het was de ‘Dag van de Witte Stok’ die dit jaar in het teken stond van fietshinder. De landelijke Fietsersbond werkte mee aan de dag en ik ben sinds enkele jaren actief lid voor de regio Alkmaar. De organisators hadden Alkmaar uitgekozen voor het officiële deel en het zou leuk zijn als ik ook langs kwam. “Misschien hebben we je nodig” (om foldertjes uit te delen). En omdat ik een van de weinigen ben die op een doordeweeks dag kan bood ik me dan ook aan. Dat aanbieden danwel gehoor geven aan een Fietsersbondwens gebeurde een dag of 3 eerder.

Een dag later belde een kennis van me, met wie ik nog steeds een stuk wil tandemmen. Door mijn vakantie en veel Fietsersbondwerk is het daar nog steeds niet van gekomen. Maar daar belde hij me niet voor. Hij wilde weten of ik misschien naar ‘De dag van de Witte Stok’ ging. Dat kon ik dus bevestigen.

Eergisteravond belde een andere kennis van me, die me regelmatiger belt. Met hem heb ik vaker getandemd. Hij belde niet voor de Dag van de Witte Stok. Hij is echter net als die andere kennis volledig blind en een echte stokloper. Dus vroeg ik of hij iets met zo’n dag had. “Niet zo”, was zijn antwoord. Toen ik vertelde dat ie in Alkmaar werd gehouden, veranderde hij prompt van afhoudend in sterk geïnteresseerd. Hij werkt in Alkmaar en omdat ik ook ging leek het hem leuk om ook te komen. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd. Dus afgesproken dat ik hem bij het station zou op halen, zoals ik dat vaker heb gedaan.

Ik woon tegen het centrum en bezoek de binnenstad en het stationsgebied te voet. Om bij het station te komen stak ik onderweg de Geestersingel over bij de Bergerbrug. Daar ligt een prima zebra en net als de zebra’s rond mijn huis wordt daar door automobilisten goed gestopt. Voor mij stak een groepje van 8 voetgangers over en bleven de auto’s aan weerszijde netjes wachten. Een fietsster deed dat niet. Ze gebruikte de zebra om “ongeoorloofd” af te slaan richting binnenstad. Ik begrijp dat wel, op deze manier wordt het omfietsen over een zeer wijde rotonde vermeden. Zelf zou ik het dus ook doen. Echter niet op haar manier, zij slingerde zich tussen de 8 zebragangers door. Niemand raakte gewond en niemand gebaarde ook maar iets. Enkelen moesten wel een stapje inhouden en deden dat dan ook.

Die vrouw op de fiets kwam in mijn richting waardoor ik haar en haar fiets goed kon bekijken. Een goed verzorgde vrouw van ca. 50 jaar met een goed onderhouden en recente fiets. Het geheel gaf me de indruk dat zij een goede opleiding genoten heeft en mogelijk een baan heeft met enige status. In elk geval geen opgeschoten puber of ma Flodder-typ. Van een dergelijke maatschappijgenote verwacht ik zo’n snijpartij niet. Toch gebeurt het en ook zeer regelmatig. De voetgangers op de zebra ondergingen het ook min of meer als vanzelfsprekend. In feite doen die voetgangers hetzelfde als zij op de fiets zitten. “Zo gaat dat nu eenmaal.” Fietsers en voetgangers kunnen elkaar horen, hebben oogcontact en kunnen door hun beperkte snelheden tot op het laatste moment een bochtje bijsturen om een aanrijding te voorkomen. Die aanrijdingen vinden dan ook vrijwel niet plaats, op een manier zoals zwermen vogels ook niet botsen.

Dit “geaccepteerde” fietsgedrag is echter wel een ramp voor visueel gehandicapten die aangewezen zijn op een stok en hun gehoor. Het ‘oogcontact’ is bij hen niet mogelijk. Zij wachten bij een zebra tot AL het verkeer stopt. Met het verkeerslawaai is het al moeilijk om dit te bepalen, zeker gezien fietsers zeer weinig geluid produceren. Erger is het nog als tijdens het oversteken een fietser vlak langs een niet-ziende suist. Op dat moment is een fietser iets meer te horen en zeker te voelen door de luchtverplaatsing. Kortom visueel gehandicapten worden hier panisch en flink onzeker van. Geleide honden (die ook op het verkeer letten) blijven netjes wachten tot ook de fietsers gestopt zijn. En die doorfietsers die nog wel een gaatje zien, zorgen ervoor dat de hond (en dus de baas) blijft wachten, waar andere voetgangers oversteken.

Kortom zo’n simpel voorvalletje gaf maar weer aan waar 1 van de problemen zit, en het gebeurde ‘toevallig’ vandaag op mijn pad. Bij het station aangekomen viel daar de ellende mee. Dwz daar is een strook gele sleuftegels voor visueel gehandicapten en fietsers willen daar regelmatig een zwerffiets achterlaten. Fietsen ‘stallen’ op dit stationsplein is in het geheel verboden, daar zijn rekken voor op andere plaatsen. Toch stonden ook nu weer een 50-tal fietsen tegen een 5-tal zielige boompjes en tegen wat telefooncellen. Een brommer stond wel op het pad, dat iets later gebruikt zou worden door een flink aantal blinden opweg naar de bijeenkomst.

Al met al is de rommel van slecht gestalde fietsen (en brommers) een ware ramp voor de stoklopers. Overal waar je tikt, tik je wel tegen iets. En waar moet je dan lopen? De kennis die ik ophaalde heeft een geleide hond en dat beest trekt zijn baasje zeer handig langs dit soort obstakels. Zijn baas gebruikt ook een witte stok, maar moet in dit soort ‘mijnenvelden’ sterk op zijn hond afgaan. Maar zoals gezegd de rotzooi viel mee, enkele weken terug was het er beroerder.

Onlangs heb ik daar fietsen geteld. Dat waren er 707, terwijl er rond dat gebied 516 fietssleuven beschikbaar zijn. Dus bijna 200 tekort. De helft van de rekken is van het oude hela-hola-type, gammel en zonder aanbindmogelijkheid. Als het om acceptabele rekken gaat, dan zijn er ‘maar’ 461 tekort. Het ontbreekt ook aan overkapping. Goede rekken met overkapping zorgen er voor dat het aantal zwerffietsen (en zwerfbrommers) sterk afneemt. Waar dus ook voetgangers profijt van hebben door een opgeruimder stationsplein.

De bus kwam iets te laat waardoor ik een tijdje moest wachten. In Alkmaar hebben ze een uitstappunt waar elke bus de passagiers bij de ‘voordeur’ van het treinstation uitzet. Die bussen komen dan ook vrijwel allemaal achter elkaar binnen om de bussagiers een goede aansluiting te geven op de trein richting Amsterdam. Een bus doet dat volgens het boekje en bij een 2de bus lukte dat al niet meer. Een vrachtwagen die de stations-AH bevoorraad had zich tussen de bussen gedrongen en bleef staan op de uitzetplek. De motor bleef draaien en de grote Carrier-airco ook. Bij elkaar een flink lawaai dat het geluid van de andere bussen overstemde. Blinden hebben hier flink last van daar ze erg op hun gehoor zijn aangewezen. Als zo’n lawaaimaker vervolgens op een cruciale plek blijft staan, dan is het feestje compleet. Een blinde had duidelijk last van dit voertuig.

Het nadeel van deze pretparkeerder is ook dat de andere bussen hun passagiers maar op een andere plek uitzetten, in dit geval achter de lossende vrachtwagen. Voor een ziende is dit al lastig, omdat je langs zo’n vrachtwagen naar het station moet en het op die plek zeker niet ruim is. Voor blinden is het echter nog een stapje erger. Zij meten in hun hoofd alle plekken af waar ze zich kunnen bevinden. Op bepaalde plekken maken ze gebruik van een referentiepunt. Die uitstapplek is dus zo’n referentiepunt en die blijkt door deze ongein plots 20 meter oostelijker te zijn. In het algemeen zou de gemeente en Connexxion het niet moeten toelaten dat de bevoorrading van het AH-zaakje op deze manier gebeurt. Dit is geen incidentje wat een keer per dag voorkomt. Het was ook geen vrachtwagen van AH maar een vrachtwagen met voedseltype A. Een kwartiertje later komt er een andere vrachtwagen met frisdranktype B en zo volgen er nog een paar. Het spul gaat ook niet alleen naar het AH-tje, maar ook naar wat andere kleine nering in het stationsgebouw. Met betere losafspraken kan hoedanook veel irritatie voorkomen worden.

‘Mijn’ blinde had er geen last van, gezien ik hem op kwam halen. Inmiddels zag ik ook de andere kennis al tikkend van het perron komen en liepen we gedrie richting manifestatie. Doorgans snij ik af door de Spoorbuurt, maar nu leek het me toch verstandiger om de officiële looproute richting centrum te nemen. Een jaar of 5 terug is die aangelegd en zaten er van het begin tot het eind de bekende gele ribbeltegels in. Een groot deel daarvan is vervangen door een soort afwijkende bestrating. De meelopende tasters konden niet zoveel met de huidige situatie. Halverwege de Stationstraat groeit er nog altijd een dikke lantaarn midden in dit pad en bij de kroeg staan nog altijd stoeltjes op het overgebleven stukje ribbelpad.

Om de bocht liggen de ribbeltegels er nog wel. Het viel deze keer mee met de rommel die een aantal zaakjes hier ter reclame op de stoep heeft staan. Waarschijnlijk zijn zij ingeseind over deze dag. Bij de drukkerij werden de ribbeltegels afgesloten door een vuilnisvat, met de kreet ‘NederlandSchoon’. Zelf dacht ik: ‘.. om te beginnen met het verplaatsen van dit blokkerende zwerfvat’. Verderop kwamen we bij de eerder besproken zebra waar we ongehinderd door konden lopen.

Een oploopje bij de bank tegenover de bieb gaf voor mij duidelijk aan waar de manifestatie plaatsvond. Met elkaar stond er een persoon of 50 en was de stokdichtheid hoger dan ik ooit gezien heb in de stad. Voorts nog een half dozijn geleide honden en een rist fotograven van de diverse media. Een aantal Bello-schoolkinderen uit de Spoorbuurt liep geblinddoekt met stok in de rondte om te ervaren hoe het is om in het verkeer niets te zien. Ook de voorzitter van de Fietsersbond mocht deze ervaring opdoen, net als de wethouder die verantwoordelijk was voor de looproute die we net hadden gevolgd. Onderwijl werden passerende fietsers gewezen op deze overstekende blindgangers. Het is hier een fietsgebied en zo nu en dan zat daar ook weer zo’n ‘creatieveling’ tussen. Die kregen naast de gebruikelijke folder ook een extra preek. Waar ik me bij de eerder genoemde zebra-fietsster inhield (wegens tijdgebrek), kregen deze slachtoffers de volle laag.

Zelf zag ik nog kans met enkele mensen te spreken over het tandemkoppel-idee, waarbij fietsers en visueel gehandicapten iets aan elkaar hebben.

Na een uurtje ging de meute naar het oude gemeentehuis dat een paar honderd meter verder staat. De scholieren en nog wat andere mensen waren afgehaakt en de burgemeester en nog wat anderen aangehaakt. Het gezelschap paste keurig in de mooie raadskamer. Daar werd ook meer de reden van de keuze voor Alkmaar duidelijk. Alkmaar werd namelijk in het zonnetje gezet voor hun ‘Citycircle’ en de positieve samenwerking tussen gehandicapten en gemeente.

En plots viel bij mij het 20-centstukje. Naast actief Fietsersbondlid, Alkmaarder en voorfietser voor visueel gehandicapten was ik ook nog eens ‘Citycircle’-kenner bij uitstek. Ik vroeg me op dat moment af of er nog iemand in het gezelschap was met dezelfde hoeveelheid raakvlakken, en ik schat dat dat niet het geval was.

Natuurlijk werd vanuit diverse hoeken uitleg gedaan dat het beter is om fietsen netjes te stallen en dat ook fietsers netjes rekening moeten houden met gebruikers van de witte stok. Maar dat had ik natuurlijk al onderweg ondervonden. Als een visueel gehandicapte zijn stok op een willekeurige plek omhoog steekt, dan hoort het overige verkeer hem of haar de doorgang te verlenen naar de overzijde. Dit staat netjes in de verkeersregels (artikel 49) en geldt ook voor de bestuurder van een fiets. (Zelf vraag ik me dan weer af of dit ook opgaat voor de A9.) Om kort te gaan Alkmaar kreeg de ‘Buiten-gewoon-Veilig’-prijs voor het goede werk.

Maar nu vraagt u zich af wat is in hemelsnaam die ‘Citycircle’? Dat is dus het pad waarover we liepen tussen het station en de binnenstad. Er zijn nog meer stukken pad en met elkaar vormt dat een cirkel door de stad. Naar mijn mening ontbreekt het allerbelangrijkste deel tussen de binnenstad en ons regio ziekenhuis. Voor zienden is dit ziekenhuis te voet al belabberd te bereiken, ondanks dat het ziekenhuis vrijwel tegen de binnenstad ligt met daartussen mijn bescheiden appartement. Rollatorgangers, rolstoelen en blinde met geleidehond (en alle voetgangers uit de parkeergarage) worden naar het ziekenhuis afgescheept met een trottoirtje van 4 tegels breed. Kan het niet ietsje breder? De benauwdheid breekt vooral op aan de zuidkant, waar mensen langs moeten die hun auto bij het huidige AZ-terrein parkeren. Vaak loopt zo’n gezinsgroepje bezoekers over de fietsstrook omdat de stoep te smal is.

Gelukkig kregen we te horen dat er ook een blindvriendelijk pad bedacht is naar het ziekenhuis. Maar wordt het ook wat ruimer en hoe gaan ze dat dan doen? Ik ben erg benieuwd.

Dat ik een ‘Citycircle’-kenner ben heeft te maken met maken met de ligging van m’n huis, en mijn interesses voor zaken die met wandelroutes en visueel gehandicapten te maken hebben. Kortom als ik ook maar wat boodschappen haal zie ik altijd wel een stukje van dit pad en vrijwel nooit een loper met taststok. Ik begin me af te vragen of die er wel zijn. Zelf kwamen met mij 2 blinden van buiten mee, de 1 woont 15km en de ander 20km van deze stad. In de 5 jaar dat ik zeer regelmatig door de binnenstad loop (4x per week) en ik zeer goed oplet heb ik in totaal 3 visueel gehandicapten gezien, dus 0,6 per jaar. Een liep met zijn zwarte hond bij het belastingkantoor 2km van de binnenstad, een andere vrouw met witte geleidehond liep over het Ritsevoort waar geen blindentegels zijn en 1 persoon liep zonder hond langs de Kennemerstraatweg en moest het ook doen met reguliere tegels.

Tot vandaag had ik nog geen echte ‘citycircle’-gebruiker gezien. Wat ik ook bijna niet zie in Alkmaar zijn rollatorgebruikers. Toch weet ik dat er zeer veel zijn (15x meer dan stokgebruikers) en dat een deel van deze mensen echt wel een stukje op pad gaat. Misschien is het wel zo dat de ribbels van de ‘citycircle’ vervelend zijn voor rollators. Maar eerlijk gezegd ligt het echte probleem bij de schuinaflopende straten en de ongerieflijke oude straatjes. Rolleer maar eens door de Zilverstraat, 1 van de toegangen tot de binnenstad. Rollatorgebruikers zijn wel te vinden in het killere Noorder Arcade waar een prachtige gladde vloer ligt. Ik gaf al aan dat de looproute tussen binnenstad en het ziekenhuis waardeloos is.

Alkmaar mag dan een prijs hebben en -zoals door de sprekers gezegd:- op de goede weg zijn, toch is er nog veel te verbeteren. Zo kunnen mensen met een loophandicap niet bij de perrons komen vanaf de noordzijde van het centraal station. Daar is alleen een trap voorhanden. Bij station Alkmaar-Noord zijn ook alleen trappen en moet er bij een retourtje altijd 1x via die trappen onder het spoor door gelopen worden. Maar ik geef toe dat deze situatie meer aan de NS ligt dan aan de gemeente.

Door het niet gebruiken van de ‘citycircle’, laten de blinden en slechtzienden het kaas van hun brood eten. ‘Opgestaan, plaatsje vergaan’ geldt ook hier. Fietsers weten dat dondersgoed, zij verdedigen hun positie in het Alkmaarse door er flink in de rondte te trappen. De Fietsersbond doet dit door regelmatig overleg met de gemeente en af en toe een actie zoals vandaag. Sommige fietsers doen het door assertief door het verkeer te manouvreren, zoals de zebra-fietsster. Inmiddels wordt in Alkmaar voor 50% van de verplaatsingen de fiets gebruikt. Lopers, brommers, autoers en OV-ers hebben het nakijken.

En voor alle duidelijkheid: ‘Haal uw troep van de stoep!’ en ‘Geef gebruikers van de Witte Stok de ruimte!’

---

Aanvulling

---

Een dag later kwam ik op weg naar de winkel dit tafereeltje tegen. Een tafel met daarop enkele foldertjes en een bord. Het was me duidelijk, inmiddels was het de ‘Dag van de Starters’. En jawel dit setje stond ‘langs’ de ‘citycirle’ in de Gasthuistraat op nog geen 50 meter van onze manifestatieplek. Vooral zo’n gedrapeerd tafelkleedje is een lust voor een stokvoeler. “Zit ik in hondepoep te prikken of is dit iemands trouwjurk?”

Ook de naastlopende geleidehond is blij; “Lekker hordelopen, eerst een korte jump over het bord en daarna een lange over de tafel.” Maar waarschijnlijk houdt hij zich in en drukt ie zijn baas behendig van het blindenpad.

Advertentie