Sep-29: Linksch-Rechtsch
Toch nog even een blogje over de afgelopen verkiezingen. Met mijn voorspelling van begin-Mei zat er flink naast. Alleen de PVV had ik goed voorspeld. De grootste fout zat tussen de PvdA en de SP. Op het laatste moment zijn erg veel kiezers van de SP overgestapt op de PvdA. Eigenlijk hadden alle opiniepeilers het destijds nog fouter. Dwz ik hield wel een beetje rekening met dit effect en zij dus in het geheel niet.
Aan mij kon het niet liggen. Omdat ik moeite heb met Samsom en moeite heb met de PvdA-opstelling jegens de EU (net als de meeste andere partijen hebben zij de EU tot een soort religie verheven, waar geen kritiek op mag zijn) heb ik net voor de vakantie toch maar op de SP gestemd. GroenLinks had zichzelf al buitenspel gezet. Sap krijgt daar de schuld van, maar voor mij ligt de echte oorzaak bij Femke Halsema die er een 1-vrouwspartij van heeft gemaakt. Sap lukte het niet om die 1-vrouwspartij voort te zetten, maar zette net als Halsema erg veel oude PSP- (pacifistische) -principes overboord. Iets waar ik niet op zat te wachten.
Op de SP heb ik overigens ook zat kritiek, zo vind ik die partij op veel punten te conservatief.
Toch ben ik blij met deze uitslag, die we volgens mij geheel te danken hebben aan Rutte. Hij begon een ouderwetsche links-rechtsstrijd. Dat leverde hem, maar ook vooral de PvdA veel zetels op. En ik vermoed dat dat zelfs de bedoeling was van de VVD. De VVD en PVV hebben in de afgelopen jaren het CDA leeggevroten. Met het CDA valt geen regering meer te vormen. De PVV kan geen ministers leveren en Rutte heeft dan liever de PvdA dan de SP. Dat is dus goed gelukt.
Naast Rutte geef ik overigens ook de opiniepeilers de schuld van deze uitslag. Hun regelmatige en regelmatig flink uitschietende uitslagen duwden de kiezers alle kanten op. Als sociale mensen zien dat de VVD het grootste wordt dan wil een groot deel daar tegenwicht aan geven en stemmen ze deze keer maar niet op GroenLinks, maar op de SP. Toen die kelderde gingen dezelfde stemmers met wat SP’ers richting PvdA. Misschien kon die een succes van Rutte tegenwicht geven. Aan de andere conservatieve kant ging het net zo. Men zag de SP sterk groeien en dus liepen kiezers van het CDA en PVV richting VVD, daar zijn uiteindelijk nog wat D66-gezinde bij aangeschoven. Zelf denk ik dat peilingen, maar ook debatten en campagnes de laatste week voor de verkiezingen moeten stoppen, zodat de kiezers het even kunnen laten bezinken en een meer overwogen keuze zullen maken. Maar de media zitten daar natuurlijk niet op te wachten.
Met deze uitslag komt er een soort Paars, waarbij geen derde partij nodig is. Voor het land en de bevolking en ook voor de EU is dat echt niet slecht. Allereerst is het prima dat er geen knoeiers van de PVV en het CDA in een regering komen. Maar ook hebben de Paarse kabinetten van Kok/Zalm veel gerealiseerd, zoals het terugdringen van een enorme werkloosheid en de staatsschuld. Mensen gingen er in hun koopkracht destijds het meeste op vooruit. Je kon daar de wereldeconomie de schuld van geven, maar Duitsland lukte het destijds voor geen meter om van hun hoge werkloosheid af te komen.
Samsom zelf is ook enorm veranderd vlak voor de verkiezingen. Het schijnt dat hij zich bij heeft laten staan door Wouter Bos en dat heeft absoluut positief uitgepakt. Zijn ADHD-gedrag is een stuk minder. Hij is inmiddels rustiger geworden dan Rutte en lijkt meer na te denken voordat hij ergens commentaar op levert. Mij kwam het wat onwerkelijk over. Hoe kan het dat ie nu pas zo is veranderd, had dat niet een paar jaar eerder en minder abrupt gekund?
De PvdA zelf blijft een lastige partij, die wat mij betreft nog altijd teveel aan het FNV hangt. Het is afwachten welke ministers zij gaan leveren. Met Agnes Jongerius zou ik geen moeite hebben, maar die is dan ook zo ongeveer uit de FNV gezet. Ronald Plasterk is ook een prima figuur en zo zijn er zeker meer. Het gaat pas fout als zoiemand als Hamer terugkeert als minister. En helaas lopen er ook veel van dat type mensen rond binnen de PvdA.
Hierboven zijn de woorden Links en Rechts niet veel genoemd. De reden is dat ik het onzin woorden vind. Men geeft er een verkeerde betekenis aan, die daarbij per persoon sterk kunnen verschillen. Eigenlijk zijn het scheldwoorden. Rutte zegt niet dat hij rechts is, maar vooral dat de SP en de PvdA Links zijn. En dat bedoelde hij zeker niet positief. Omgekeerd word de PVV als extreem Rechts gezien, maar zal Wilders dat ook niet van zijn 1-manspartijtje zeggen.
Links en rechts zijn termen van rond 1900. Rechts waren de oorspronkelijke machthebbers. Mensen die het goed voor elkaar hadden en het gepeupel de macht niet toevertrouwden. Rond 1900 kwam daar verandering in en kwamen er arbeiderspartijen die links werden genoemd. Uiteindelijk is rechts-links niet anders dat werkgevers-werknemers. Natuurlijk waren de werkgevers en andere bezittenden conservatief, ze wilden de macht en bezittingen niet afstaan. En dus was links progressief, omdat zij juist wel verandering in die situatie wilden. Daarbij waren de arbeiders voor een socialere samenleving en bleven de werkgevers voor meer eigen verantwoordelijkheid, wat hun vorm van liberalisme verklaart.
Maar bij de arbeiders moest ook alles centraal gereregeld worden. Hoe groter hoe beter. Denk aan de grote vakbonden. Het verklaart zelf waarom ze voor een groot Europa zijn. Als alles maar centraal geregeld van boven komt en ze zelf geen initiatief hoeven te nemen.
Dergelijke tijden zijn wat mij betreft al jaren voorbij, met dank o.a. Wim Kan. Rond 1972 had hij een goede oplossing voor de links-rechts strijd van destijds tussen Wiegel en Den Uyl. Zijn oplossing was simpel. Iedereen moest op Joop den Uyl stemmen. Die zou dan al het (aardgas-)geld verdelen, waardoor de hurende arbeiders een eigen huis konden aanschaffen. Als ze eenmaal zo’n huis zouden bezitten, dan stemmen ze daarna wel voor hun leven VVD om die bezitting veilig te stellen.
Hij zei dat in een oudjaarconference, maar in de praktijk is het eigenlijk zo verlopen. De mensen kregen het stukken beter en naast een eigen huis was voor velen ook een eigen auto goed haalbaar. Die ‘arbeiders’ hadden niet meer zoveel met de PvdA, die nog altijd veel oog had voor de huurders en het openbaar vervoer. Kortom ze trokken weg richting CDA en VVD. Uiteindelijk is het deel dat richting CDA vertrok bij de laatste verkiezingen ook richting VVD gegaan.
De PvdA heeft wel pogingen gedaan om deze bezittende ‘arbeiders’ terug te winnen, maar het effect was dat juist de niet-bezittende arbeiders daardoor richting SP vertrokken. Dat geeft dan ook de lastige situatie binnen de PvdA aan. Deze keer ging het op de nipper goed, maar een volgende keer kan Samsom zo weer zijn winst zien verdampen richting SP. De PvdA zal toch echt moeten nadenken over een beter toekomstplan, want anders gaat het net zo met hen aflopen als met het CDA.
Geplaatst op 2012-09-29, in Kiesmatig en getagd als CDA, GL, Links-Rechts, PvdA, SP, TK, Verkiezing, VVD. Markeer de permalink als favoriet. 7 reacties.
185 Legpuzzels
ximaar 
Een hele mooie en duidelijke uitleg waar ik mij heel goed in kan vinden, vooral deat laatste stukje over de PvdA heb je in woorden gevat zoals ik hetzelf ook zou willen doen. De tijd van de verzuiling is voorbij. en ook de PvdA moet meer als een zuil gezien worden dan de VVD. Natuurlijk was de VVD wel van de besittende klasse, maar in deze partij waren toch mensen te vinden van verschillend pluimage, hervormd, gereformeerd, roomskatholiek, buitenkerkelijk etc. dat maakte vroeger de VVD en daarmee de AVRO minder tot een vastomschreven zuil
@Hanscke: Je moet het idd lezen als een ruwe weergave ter ondersteuning van de opmerking van Wim Kan. Op dit moment is de VVD in NL de enige kapitalistische en conservatieve partij van betekenis. In het verleden hoorde daar natuurlijk ook het CDA en eerder de KVP bij. Die waren meer conservatief en lagen meer in het midden. Ze hadden destijds ook een veel grotere aanhang. Hun godsdienstige component heeft hen al veel eerder de das om gedaan. Onder Van Agt en Lubbers waren daar veel (huizen-)bezitters te vinden die niets met een kerk hadden. Dat nu alles richting VVD gaat is dus gewoon door een gebrek aan alternatief.
Liberalisme is ook totaal iets anders dan conservatisme. Hier in NL is dat op 1 hoop gegooid en noemen we dat inmiddels rechts. Liberal in de USA juist vrijgevochten en staat daar te boek als (VPRO-achtig) Links. Zelf vind ik D66 en zelfs GL liberaler dan de VVD. In Duitsland is de zusterpartij FDP helemaal niet zo succesvol als de VVD. Dat komt omdat hun CDU/CSU nog altijd wel wat voorstelt en nog altijd veel conservatieve kiezers aan zich weet te binden.
De VVD is in mijn beleving ook nog altijd een zuil, die flink verbonden is met de werkgevers. Als Wientjes iets tijdens de verkiezingen zegt, dan heeft dat echt tot doel om de VVD te ondersteunen en de PvdA en SP onderuit te halen. De VVD hangt tegenwoordig meer aan de Tros en RTL dan aan de Avro. En eigenlijk is de verbinding Vara-PvdA net zo rampzalig.
Ik kan er kort over zijn, ik vindt dat voor ene keer de kiezer gewonnen heeft.
Je geeft een mooie uitleg maar ik weet nog steeds niet precies hoe ik de partijen moet duiden.
Mijn (voorlopige) idee:
PvdA blijft onberekenbaar. De houding van Samsom is niet meer dan uiterlijk vertoon, aangeleerd voor de laatste verkiezingen. Afwachten dus.
SP heeft te vroeg gepiekt en is daar op een amateuristische manier mee omgegaan. Bovendien is Roemers te oubollig.
CDA was ooit een invloedrijke partij. In de toekomst wordt het misschien opnieuw een belangrijke partij voor de plattelanders. Wie behartigt hun belangen op dit moment?
VVD, ach ja, met Rutte als vliegende kiep is het een handige partij om als winnaar te fungeren.
De rest is hoogstens belangrijk als ondersteuning.
Ja, mooie analyse van dat verloop van de PvdA naar de VVD. ik denk dat dat voor een belangrijk deel inderdaad in de welvarende jaren negentig is gebeurd.
@Laurent: Die hebben er zeker mee te maken, maar ik denk dat de trend zich al in heeft gezet rond 1975 toen koopwoningen met subsidies werden gepromoot.
@Bertie: Over de plattelanders, die zijn sterk veranderd in de laatste decennia. Zo is het aantal mensen met/in een boerenbedrijf enorm afgenomen door de automatiesering en schaalvergroting. Daarnaast zijn veel bejaarde stedelingen naar het platteland uitgeweken voor hun rust. Dat zijn hele andere plattelanders dan voorheen. Het CDA komt er alleen bovenop als zij een zeer toegankelijk en aansprekend figuur vinden. Dat is ze in de laatste 40 jaar nooit gelukt. Balkenende en Van Agt waren behoorlijk wereldvreemd en wonnen niet door hun presentatie of uiterlijk.
Met Roemer is niet zoveel mis, zeker niet als je het afzet tegen de andere SP’ers. Hij werd alleen gemangeld aan het einde en dat overkwam ook Pechthold en nogmeer Sap en zelfs Wilders.
Zelf denk ik nog altijd dat de PvdA zich beter kan splitsen in een conservatief vakbondsdeel dat samengaat met de SP en in een progressief deel dat samengaat met GL en D66. Die laatste zou dan het meeste kans maken op mijn stem. Maar politieke partijen zijn uiterst bang voor herverkavelingen en samenvoegingen. Het CDA, GL en CU zijn ook samenvoegingspartijen en die zijn daarop uiteindelijk afgestraft door de kiezer. Kiezers willen simpele 1-onderwerppartijen die niet genuanceerd hoeven te zijn.