Mei-27: One EU-man, One EU-vote
Vijf dagen terug tikte ik een stukje over de verkiezing van het EU-Parlement en dat dat systeem behoorlijk afwijkt van wat wij in Nederland gewend zijn. In Nederland telt elke stem even zwaar, wat neerkomt op de zogenaamde ‘one man, one vote‘. In GB en wat andere landen is dat vaak niet zo en dat heeft met hun districtensysteem te maken. Om het simpel te houden, een stem in een dichtbevolkte arbeiderswijk van London staat bijvoorbeeld gelijk aan een halve stem in een graafschap met weinig inwoners.
Dat vinden ‘we’ in Nederland niet eerlijk. Toch werkt de EU ook zo. Luxemburg en Malta, die beide nog geen half miljoen inwoners hebben, hebben recht op 6 zetels. Nederland bijvoorbeeld op 26 zetels en Duitsland op 96 zetels. Als je het echt naar inwonertal evenredig zou toebedelen, dan heeft Luxemburg recht op 0,8 zetel, Malta op 0,6, Nederland op 24,9 en Duitsland op 120,1 zetel.
Maar ook zo werkt het niet in Nederland. Het gaat hier ook om het aantal uitgebrachte stemmen. Als in Gelderland de opkomst minimaal is, dan is het niet zo dat Gelderland toch evenveel zetels in Den Haag mag vullen, als wanneer de opkomst er maximaal is. We gooien alle stemmen op een hoop voor het hele land en het aantal uitgebrachte stemmen bepaalt de uitslag.
Nou was de opkomst in Nederland voor de EU-verkiezingen 37,3% en dat week niet zoveel af van het gemiddelde van 43,2%. Voor Slowakije was dat wel anders, daar stemde maar 13% en in Italië en Griekenland ging zo’n 60% naar de stembus. België en Luxemburg scoorden met 90% nog hoger, maar daar geldt een stemplicht. En eigenlijk zou; of de hele EU met een stemplicht moeten werken, of de hele EU zonder stemplicht. Maar voor dit verhaal ga ik daar niet verder op in en neem het maar zoals het is.
Wel is het zo dat met het Nederlandse kiessysteem Slowakije veel zetels verspelen aan bijvoorbeeld Italië of Griekenland. Op die manier heb ik dus ook de lijst van zetels herberekend naar de opkomst. Luxemburg zou zo recht hebben op 0,8 zetel, Malta op 1,1. Nederland op 21,5 en Duitsland op 133,0.
Vervolgens ben ik gaan kijken naar de 2 grootste fracties in de EU, te weten de EPP (een groep met christelijk-conservatieve middenpartijen zoals het CDA en de CDU) en S&D (een samenwerking van socialistische arbeiderspartijen als de PvdA en de SDP). Bij de huidige uitslag is de EPP de grootste gebleven met 212 zetels tegenover 187 voor S&D. Een ruim verschil.
Maar wat nu als hier niet het CDA en PvdA op het stemformulier stonden, maar de EPP en de S&D. En wat als dat zo was voor de gehele EU, waarbij elke stem evenveel waarde heeft. In dat geval zouden beide groepen exact evenveel zetels krijgen, 198 voor de EPP en 198 voor de S&D. Kortom leuk en spannend, waar nu absoluut geen sprake van is.
Het geeft wel aan dat Christelijke partijen nu een voordeel hebben omdat de stemmen uit landen met minder inwoners in hun voordeel uitpakt en dat de Sociale partijen het nadeel hebben dat hun stemmen uit de landen met meer inwoners benadeeld worden. Iets waar ‘wij Nederlanders’ schande van spreken als het om het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland gaat, maar waar we geen woord over vuil maken als het de EU verkiezing betreft.
Maar wat je er ook uit kan afleiden is dat de EU kleine landen en dus veel versnippering wil. Dus als de Duitsers hun stemmen zwaarder willen laten wegen, dan moet elk kreis onafhankelijk lid van de EU worden en krijgen ze 380 x 6 zetels is 24x zoveel zetels als nu het geval is.
Hier nog een PDF-je met de berekening. Daar zit een foutmarge in omdat ik wel het aantal zetels per land weet, het opkomstpercentage en het aantal inwoners, maar niet het exacte aantal uitgebrachte stemmen en het exacte aantal stemgerechtigden.
Aanvulling op 29 mei:
Inmiddels is duidelijk dat S&D nog 4 zetels meer heeft gekregen en de EPP 2, zie hier. Ik gebruikte de Teletekst-informatie van 23 mei, waar de uitslag voor het VK niet was ingevuld. Het aantal zetels van Labour had ik te laag ingeschat. Voor de gewone uitslag heeft dat geen consequenties, maar als op mijn evenredige manier zou daarmee de S&D met 2 zetels verschil iets groter (202 zetels) worden dan de EPP (200 zetels).
Geplaatst op 2014-05-27, in Kiesmatig en getagd als Democratie, EP, EU, EUP, Evenredig, Kiesmethode, Opkomst, Statistiek, Verkiezing, Zetel. Markeer de permalink als favoriet. 8 reacties.
185 Legpuzzels
ximaar 
Ik heb me daar gelukkig nooit mee bezig gehouden en vind het prima zo. Wel is het zo dat ik altijd ga stemmen. Dan weet ik zeker dat het niet aan mij heeft gelegen…
En dit is nog alleen maar het Europees parlement. Bij de ECB kan het binnenkort zomaar gebeuren dat Klaas Knot of Jens Weidmann van deDuitse centrale bank als toehoorder moeten aanschouwen hoe bijvoorbeeld Malta en Cyprus instemmen met bedenkelijke vormen van monetaire banken- en staatsfinanciering, die moet worden gefinancierd middels geldpersen en hulpverleningsplannen, waar ze zelf nauwelijks een cent aan kunnen bijdragen.
Wat heb je dit toch weer bewonderenswaardig op een rijtje gezet.
Petje af idd.
@Verbal Jam en Dhyan; En waarschijnlijk is dit idee (dat een ieder kan verzinnen) opgepikt door de Volkskrant, die er qua titel een andere conclussie aan verbond:
‘Nederlandse stem voor Brussel telt veel minder dan Oost-Europese stem’.
Onwaar is het niet, dat komt door de zeer lage opkomst in de Oost-Europese landen. Maar ondanks dat worden kleine landen nog veel meer voorgetrokken. En die kleine landen als Malta en Luxemburg zitten veel minder in Oost-Europa. Estland is ook klein, maar lang niet zo klein als Luxemburg of Malta. Het verhaal gaat er ook aan voorbij dat juist de opkomst in Griekenland en Italië hoog is en dat de stemmen van Slowakije en Polen niet naar Nederland gaan, maar naar deze 2 zuid-oost-Europese landen.
Kleinere lidstaten, waaronder Malta, Luxemburg en ik dacht Estland, hebben volgens het Verdrag van Lisssabon recht op minimaal 6 zetels, welke in mindering worden gebracht op het totaal aantal te verdelen zetels. Op zich wel redelijk, want men kan niet verwachten dat één persoon in het EP alle verpichtingen namens een lidstaat kan nakomen.
Tegelijkertijd schijnt er echter ook een sooort verdeelsleutel te zijn als het op stemmen aankomt in het EP.
Overigens fraai stukje werk, @Ximaar.
@King Billy: Ik snap het wel waarom de EU dit zo doet, maar aan de andere kant bevordert het niet de gelijkwaardigheid van alle EU-burgers en de ondelinge saamhorigheid.
Eigenlijk is dit verhaal niet zoveel anders dan m’n ‘betoog‘ over het Eurovisie SongFestival van een paar weken terug. Daar worden de microlandjes als Malta en San Marino nog meer voorgetrokken. Ik vind het wel leuk om dit soort zaken met beprekte middelen op een rijtje te zetten. Als de uitkomst anders was, dan had ik het ook gedaan.
Het Europees Parlement en de Europese verkiezingen zijn een farce, kennelijk het hoogst haalbare in ‘Europese Democratie’ onder het Verdrag in Lissabon. Het is overigens niet ondenkbaar en velen hopen het, dat de benoeming van de nieuwe President van de EC op een constitutionele crisis uitdraait. Niet voor niets wordt zo voorzichtig geopereerd en ‘heel diep’ nagedacht over de prioriteiten voor de komende vijf zittingsjaren van de Commissie en afgestemd met het Parlement, die beiden tussentijds niet naar huis gestuurd kunnen worden.