Aug-04: Hijsplan
Nu het flink mis is gegaan in Alphen en hun (Oude) Rijn, wordt af en toe gesproken over een hijsplan. Daarin wordt aangegeven hoe het hijsen wordt uitgevoerd en of de spullen daar op berekend zijn en risico’s worden voorkomen. Het ging dus fout. Twee forse telescoopkranen en een brugdek kantelden en gleden van de pontons.
Achteraf is het makkelijk praten, maar van wat ik er van gezien heb vind ik dit voorval niet zo opvallend. Ik zag 2 pontons die (te) hoog op het water lagen, waarbij 1 (de achterste op dit fraaie filmpje) iets smaller was dan de voorste. Daarnaast lag nog een derde ponton, waarop het brugdek in een soort houder was aangeleverd over het water. Dat gebeurde vertikaal en is ook niet zo gek. Over het water kan je zoiets beter transporteren.
De andere 2 pontons, met op elk een telescoopkraan, waren gekoppeld. Tussen de huizen werd het brugdek overgehesen en moest op het iets smaller (verste = noordelijkste) ponton tussen de kranen 60 meter worden meegevaren tot in de brugopening. Dat zou gebeuren met 1 duwende sleepboot en 1 slepende.
Het ging dus meteen al mis bij het overhijsen. Mijn aanvankelijke vermoeden was dat de koppeling tussen de pontons is gebroken. Zie hier 2 uitvergrootte opnames uit het filmpje, waarbij na enkele secondes hijsen de achterste kraan duidelijk kantelt en de voorste nog niet zo:
Die koppeling is cruciaal en moest beide pontons star met elkaar verbinden om in een groot drijvend oppervlak te voorzien. Maar nu ik het dus beter bekijk lijkt het er op dat de achterste kraan teveel naar rechts (oost) staat en dat het contragewicht met de lading (half brugdek) dat ponton met de klok mee doet kantelen, waardoor iets later de koppeling aan de rechterkant brak. Mensen op de kant spraken van en grote knal toen het misging. Op het filmpje hoor je die bij seconde 53.
Bij seconde 40 hoorde je al iemand schreeuwen en toen was er nog kans om de hijs af te breken en het brugdeel terug te laten zakken in de houder en na te gaan wat er misging. Maar mogelijk was er toen al geen houden meer aan en bewoog niet de kraan, maar kantelde het ponton waardoor men onterecht dacht dat de achterste kraan te snel bewoog.
Inmiddels heb ik de drone-opnames van net voor het hijsen teruggevonden en hieronder een fragmentje daaruit, waarop te zien is dat de noordelijkste (verste op het andere filmpje) kraan ongeveer een halve meter te ver naar rechts (oost) staan en dus net niet goed in het midden. Veel is het niet en het is dan ook de vraag of dat er voor gezorgd heeft dat die kraan als eerste en vrijwel direcht na aanvang van het hijsen begon te kantelen.
Zelf vind ik dit een vreemde en omslachtige aanpak met veel risico en grote gevolgen als het (tussen de huizen) mis zou gaan. Hier in Alkmaar heb ik het inhijsen gezien van de 2de Friesebrug. Dat gebeurde met een bok (varende kraan) en een telescoopkraan op de vaste wal. Qua gewicht zal het niet veel verschillen. Bij de Friesebrug is de overspanning wat groter en in Alphen aan den Rijn was het brugdek iets breder voor 2 rijbanen en een 2-richtingen fietspad.
Vier jaar eerder was bij dezelfde Alphense Julianabrug een spoedreparatie en is het brugdeel met 3 telescoopkranen vanaf de weg ingehesen. De vraag is waarom deze keer niet? En waarom niet een echte bok? Drijvende bokken zijn stabieler op het water, maar zijn er minder en daardoor waarschijnlijk duurder aan huur. Maar die kon je ook niet gebruiken voor deze methode, waarbij het brugdek tussen de kranen in in het bruggat gevaren wordt. En deze truc zal eerder bedacht zijn, waarbij de lading van een brugdek best meevalt.
Maar dan hadden ze waarschijnlijk de pontons deels moeten vullen met water zodat ze lager lagen en minder kans op kantelen was. Beide kranen moeten goed in het midden staan, en dan mag ook zo’n koppeling natuurlijk nooit breken. Dat de kranen er min of meer los op stonden vond ik ook erg vreemd. Meer dan gestempeld waren ze niet en je ziet dus zo de kranen er af glijden. Dat is net zoiets als een gloeilamp indraaien staand op een tafeltje met rolschaatsen aan.
Ik vraag me ook af of het oude brugdek in omgekeerde volgorde afgevoerd is en of dat gebeurde door hetzelfde hijsteam. En bij teveel onzekerheid had men dit moeten oefenen op een plek waar minder bebouwing is. Los daarvan vond ik dat de kranen (20 meter) te ver uitgschoven waren. Daardoor komt het zwaartepunt onnodig hoger te liggen en krijg je meer schade als het omvalt.
Traverse Alkmaar (CS)
Zelf moest ik niet alleen denken aan het inhijsen van de 2de Friesebrug, maar vooral ook aan het plaatsen van de nieuwe traverse bij het station van Alkmaar. Dat station heet gewoon Alkmaar en niet Alkmaar Centraal of CS, wat je soms hoort of op wegwijzers ziet. Eind-januari was ik uitgenodigd met zeker nog 100 mensen om het inhijsen van nabij mee te maken onder het genot van een drankje en een muzieserend trio.
Die lading was 4x zo zwaar en werd aan de noordzijde gedaan door een telescoopkraan die 1200 ton kan tillen. Aan de zuidkant werd zijn ‘kleinere’ broertje van 600 ton gebruikt voor een iets korter deel van de traverse. Maar ook die was nog een stuk groter dan de kranen die in Alphen en in de Oude Rijn werden gebruikt.
Hier een fotoserie die ik destijds vergeten ben te plaatsen.
(Dat is niet zo vreemd. De dag ervoor ging ik per trein (en sneltram) naar het ziekenhuis in Nieuwegein. M’n zuster overleed daar een paar dagen later en ik heb dus nooit meer aan deze foto’s gedacht.)
Geplaatst op 2015-08-04, in Alkmaar, Brugmatig, OV-matig en getagd als Alphen a/d Rijn, Bok, Drone, Hijsplan, Julianabrug, Kraan, Ongeval, Oude Rijn, Ponton, Ramp, Station, Traverse. Markeer de permalink als favoriet. 16 reacties.
185 Legpuzzels
ximaar 
Ik heb al veel reacties met kritiek gelezen, zelf kan ik er niets over zeggen behalve dat het leek alsof de kranen te makkelijk de ponton afgleden, alsof ze amper gezekerd waren.
Hoe dan ook, de betreffende firma is verantwoordelijk. Ik ben benieuwd naar de uitslagen van onderzoek maar dat zal wel even duren.
Wat ik ook bizar vind is dat niks-aan-de-hand muziekje dat naderhand ook nog gewoon doordreutelt.
Mooi stuk schrijf je. Ik weet alleen dat ik vreselijk geschrokken ben van de beelden en in Zaandijk hebben we ook een Julianabrug en die is enkele jaren geleden helemaal vervangen, ik heb er vaak staan kijken, machtig mooi, maar ik had me nooit gerealiseerd dat het zo mis kon gaan. wat een wonder he, dat alleen een hond omkwam, erg, maar het had allemaal zo anders kunnen zijn, ik zag net een filmpje op de tv van mensen die weghollen als het net gebeurt in Alphen, pffffffffffff, nou nog even je linken aanklikken.
Mooie foto’s van je, prachtig! Wat een klus!
Mooie redenatie, ik zeg laat het de “geleerden”het maar uitzoeken.
Op mij werk weten ze ook allemaal een oorzaak, zeker de jongens van de montage, die ook alle dagen met hijswerk bezig zijn.
In ieder geval gaan ze in Alphen een nieuw hijsplan maken om de hijskranen en de brug te bergen.
Waarschijnlijk hebben ze nu wel de ruimte op de vaste wal.
@Bertie: De gemeente wist van de risico’s en zal waarschijnlijk ook niet geheel vrijuit gaan als zij te weinig hebben gedaan om die risico’s te beperken. Ik vraag me overigens ook af of Rijkswaterstaat of de provincie Zuid-Holland bij dit project betrokken was, of dat de brug en de vaarweg puur onder beheer van de gemeente zijn.
@Zilvertje: Die Julianabrug heeft op de Zaan duidelijk meer manouvreerruimte.
@Bytheway en eerderen: Ik verwacht dat het nog zeker een jaar gaat duren eer de eerste rapporten verschijnen en dat tot die tijd iedereen zijn of haar mond houdt ter voorkoming van claims. Wat ik hierboven schrijf is neutraal bedoeld en wat mij betreft zeer reëel, maar het is natuurlijk afwachten wat de echte bevindingen en conclussies zijn. Zelf heb ik dit opgeschreven n.a.v. dat filmpje waar ik naar link en van een dronefilmpje die gemaakt is net voordat het hijsen begon. Helaas kan ik dat filmpje nergens meer vinden, anders had ik wel de link geplaatst.
In de media mis ik bepaalde zaken, die ik bovenin heb beschreven. Zoals waarom op deze plek 60 meter ten zuiden van de Julianabrug dat brugdek overhijsen. Eigenlijk had de TV daar een soort animatie van moeten maken, omdat veel mensen het anders niet vatten. Mij was dat overigens teveel werk en ik zit er ook niet dichtgenoeg bij om het precies te weten. Zo vraag ik me af of het brugdek in de kranen moest bijven hangen tijdens het varen om zo de belasting meer in het midden van de pontons te hebben onder de kranen. Of dat ze hem neer wilden leggen voor het stukje varen. In dat laatste geval mis ik een soort frame daarvoor.
Er zullen zeker mensen zijn die het beter weten, maar die hebben vaak moeite om het onder woorden te brengen voor de gemiddelde nieuwsconsument. Daarbij wordt ik moe van de bijna nonnozel te noemen journalisten zonder enig technisch inzicht, die die specialisten sturen en onderbreken zodat het een onsamenhangend setje kreten wordt waar niemand iets van snapt.
Je hebt er weer eens grondig over nagedacht, zoals gewoonlijk :-)
De abruptheid waarmee de zaak ineens begint te kantelen doet inderdaad vermoeden dat er ergens iets breekt. Mooie analyse.
ik speculeer lekker mee, ik deel niet de mening dat door de veruitgeschoven kranen het zwaartepunt van het geheel hoger komt te liggen, misschien 1 cm door de massa vanhet topje van de kraan dat iets iets hoger ligt. Hoe hoger de top van de kraan hoe meer verticaal de lijnen waaraan een last en dat is een voordeel, want minder horizontale krachten en reaktiekrachten.
Wat niet gebeurt is dat de pontons horizontaal naar de kade wegdrijven, dat was blijkbaar goed geregeld. Maar die hoekverdraaiingen van de pontons lijken funest, ben het met Xmaarr eens dat de pontons veel dieper hadden moeten liggen, hangt ook af van de vorm van de kiel denk ik al speculerend
@Jan: De kranen hijsten erg dichtbij de last, dan is de hoek al snel gunstig. Het had ook iets met het omvallen te maken, waar je met minder hoogte minder schade aanricht. Maar het gaat idd om de kleine beetjes op het geheel.
Dieper was misschin niet mogelijk omdat het geheel nog 60 meter moest varen. Zo ver ik weet zijn dergelijke pontons behoorlijk vlak van onder.
@L: Dat lange nadnken valt wl mee. Helaas valt er niet zoveel over te denken als je nergens goed kan zien hoe beide pontons gekoppeld waren.
Gisteren en vanochtend heb ik het bericht een klein beetje aangepast en voorzien van 2 foto’s (uitvergrotingen van beelden uit het filmpje waar ik al eerder naar verwees) en een bovenopname van het drone-flimpje dat ik eindelijk heb teruggevonden. Toen ik daarmee bezig was begreep ik dat de achterste kraan teveel naar rechts op het ponton staat en dat dat mogelijk alle ellende in gang heeft gezet.
Die achterste kraan vangt al heel snel aan met kantelen, de markering op de contragewichten laat dat duidelijk zien.
Die bovenopname laat zien dat het maar om een halve meter gaat en dat is niet zoveel. Het heeft ook alles te maken met het zwaartepunt van de kraan. Je verwacht dat die in het draaipunt ligt, maar dat hangt sterk af of er precies genoeg, teveel of te weinig contragewicht is aangebracht. Teveel contragewicht zou het kantelen beter kunnen verklaren. Op het water mikt dit nauwer en verdient het veel aandacht
Veelal worden dit soort werken aanbesteed, je kunt je er als ondernemer op inschrijven en de overheids- of woningbouwinstanties kiezen dan voor de goedkoopste aanbieder. Maar ja dat voordeel moet uit de lengte of de breedte komen, met altijd gevolgen die vaak maar voor lief worden genomen. om zo goedkoop mogelijk uit te zijn
Hier het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Het omvallen was onvermijdelijk en het hijsplan behoorlijk ondermaats. Regie op (onder-)aanbesteding en bijbehorende verantwoordelijkheden voor risico’s was veel te laag.
De truc was overigens om de pontons tijdens het hijsen met waterbalast te balanceren. Dus beetje naar rechts hellen is meer water naar het linkerdeel pompen. Dat ging aanvankelijk goed, totdat de het brugdeel te snel bewoog en die gewichtsverplaatsing niet meer op deze manier te compenseren was.