Mrt-22: Links-Rechts 2017

Nu het coalitiekwartetten begonnen is, neem ik aan de verkiezingsuitslag vrijwel niet meer zal veranderen. Dus tijd om mijn links-rechts-diagram bij te werken:

Meteen daaronder ook het zetelverloop voor de grotere partijen tussen 2003 en 2017. Uit het bovenste gestapelde staafdiagram is goed op te maken dat Nederland politiek opgeschoven is. Iets dat al bekend was, maar eigenlijk nooit echt grafisch in beeld wordt gebracht. Ook niet zo gek, links en rechts zijn wat mij betreft achterhaalde en vage begrippen geworden. Men geeft er op een verschillende manier uitleg aan. Zelf zie ik het als arbeiders (links) versus welgestelden (elite, bezittende klasse, werkgevers – Rechts). Een indeling die circa 100 jaar geleden is ontstaan.

Sociaal – A-sociaal
Sociaal, Socialistisch en solidair worden vaak aan links gekoppeld. Niet gek, omdat je met verenigde krachten meer bereikt. Vakbonden maken er maar wat graag gebruik van. En die hangen van oudser ook aan links. Toch kunnen rechtse mensen ook sociaal zijn, zich verenigen, samenwerken en willen zeker niet a-sociaal zijn.

Conservatief – Progressief
Conservatief (behoudend) wordt vaak gekoppeld aan rechts, progressief (vooruitstrevend) aan links. Als je het goed hebt en veel bezit, dan wil je dat behouden. Veiligstellen met politie en desnoods defensie. Maar sinds meer arbeiders niet meer huren, maar een huis bezitten, zijn die ook opgeschoven naar behoudend. De VVD raapt deze dolende arbeiders op. Aan de andere kant zijn er ook sociale partijen die niet willen dat de sociale verworvenheden verdwijnen of veranderen. Ook een vorm van conservatisme. Vooral de mensen die op deze verworvenheden zijn aangewezen zijn verhuisd naar de SP, die ik zeker niet progressief vind. Zo zijn er nog meer voorbeelden waardoor je niet echt conservatief aan rechts en progressief aan links kan koppelen. Eigenlijk zit er wel een soort koppeling met het opleidingsniveau. lager opgeleide mensen zijn vaak banger voor veranderingen. De lager opgeleide arbeiders kiezen ook om die reden voor de SP en de hoger opgeleide kiezen eerder voor GroenLinks of D66.

Liberaal – Verzorgingsmaatschappij
In Nederland wordt liberaal vaak gezien als tegenhanger van sociaal. In hun ogen is liberaal dan ook rechts. Dat komt vooral door de VVD. D66 is ook een liberale partij en misschien wel meer liberaal, maar zeker niet puur rechts te noemen. Liberalen willen dat mensen vrijheid hebben om zelf verantwoording te nemen. Dat sluit al snel aan bij ondernemende mensen en dan kom je al snel in het kamp van de VVD. Veel mensen willen zelf verantwoording nemen en pas bij de overheid aankloppen als het niet anders kan. De overheid is er dan vooral als vangnet en niet als doel opzich. Alles via de overheid regelen staat daar tegenover. Dat houdt hoge belastingen in en kan vaak op een kostbare bureaucratie uitdraaien. De overheid kan dan wel iedereen uit de eigen auto halen en in het openbaar vervoer stoppen. Zo’n openbaar vervoer zal ook beter werken als er veel meer gebruik van wordt gemaakt. Dergelijke verhalen kan je ook ophangen voor de zorg.

Religie
In Nederland is religie ook een factor. Vaak kom je dan in de rechtse hoek zoals de SGP en een deel van het CDA. Aan de andere kant is de Christenunie op een aantal zaken meer als links te bestempelen.

Milieu
Voor milieu maakt het ook niet zoveel uit om links of rechts te zijn. We zien het nu als links, omdat rechts er via grote ondernemers en de keuze voor de eigen auto roofbouw op heeft gepleegd. Zij waren alleen geïnteresserd in de grondstoffen. Inmiddels verandert dat. Als je de wereld wilt behouden (conserveren) dan is er voldoende reden om goed om te gaan met het milieu. Een flink aantal ondernemers ziet daarbij kansen om te verdienen aan milieumaatregelen.

ZZP’ers
Tegenwoordig is de indeling werkgever-werknemer veel minder duidelijk door de groeiende groep Zelfstandigen Zonder Personeel. Dat zijn werkgevers en werknemers in 1 persoon. Ze bestaan al erg lang in de vorm van bijvoorbeeld huisartsen. Die zijn niet bij iemand in dienst, maar ze moeten ook het werk uitvoeren. Op het bedrijf waar ik lang heb gewerkt waren flink wat ZZP’ers die in de 80’er jaren, die zo veel meer konden verdienen dan de loopslaven. Tegenwoordig worden mensen ZZP’er gemaakt om zo de kosten te drukken. Vooral die groep is flink gegroeid en daar zijn veel groeistuipen. Weinig politieke partijen hebben daar goed oog voor, het past ook niet echt in het links-rechts denken.

Elite
De laatste jaren wordt vooral afgegeven op de elitie. Tot een jaar of 5 terug waren we dat woord vrijwel vergeten, maar het is weer afgestoft en vervangt het woord ‘plucheplakker’. Elite waren de beter opgeleide mensen die het goed voor elkaar hadden. Dus typisch rechts. Maar dat pluchplakken vindt je bij alle partijen die te lang meedraaien. Ook bij de PvdA en die arbeiderspartij ziet men nu ook als elite. Gerrit de Jager maakte daar een mooie spotprent over:

Het mag duidelijk zijn dat politiek links-rechts lastig is. Zelf vind ik het achterhaald. Toch heb ik het bovenstaande diagram maar weer eens aangevuld. De SP, PvdA en GL worden in het algemeen als links gezien, de VVD en SGP als rechts. Het CDA zit er een beetje tussen in, die zit al jaren voor 2/3 bij rechts en 1/3 bij links in m’n staafdiagram. Die verhouding heb ik ook gehanteerd voor de PVV. Dat is een extreem rechtse partij, die ook linkse populistische standpunten heeft. D66 en CU heb ik voor 2/3de bij links en 1/3de bij rechts. Ze zijn progressiever dan het CDA en D66 zit vaak tegen GroenLinks aan, ook qua milieu. Van 50plus en Denk weet ik het niet. Het is me niet duidelijk en ik heb ze dan ook voor 50/50 verdeeld over links-rechts. De partij Forum voor Democratie plaats ik voorlopig bij rechts, tussen de VVD en de PVV. In de komende jaren moet blijken waar zij precies voor staan. De Partij voor de Dieren zit wel duidelijk in de linker hoek, de vraag is of de dieren dat een juiste vertegenwoordiging vinden. Veel dieren zijn nogal conservatief. Die gaan voor zekerheid.

Advertentie