Sep-05: Nuts-Tegels

Tegenwoordig zou je dat service-tegels noemen. Maar het gaat hier om tegels, die voor de tijd van het onnodige Engels zijn gelegd. Met de Brexit verwacht je minder Zuid-Britse woorden, maar dat is me tot nu toe nog niet echt opgevallen. In elk geval zijn deze tegels van nutsbedrijven zoals het GEB (Gemeentelijk EnergieBedrijf tot circa 1968) RT (RijksTelegraaf tot circa 1950) en PTT (Posterijen, Telegrafie en Telefonie tot 1989).

Ze liggen nog gewoon in de stoep en mogelijk zit er nog een kabel onder van zo’n voormalig nutsbedrijf. Hier nog 2, een betonnenstrook van de PEN en een tegel met een A. Zo ver ik weet zit daar een aardpunt onder, je ziet ze vooral bij bliksemafleiders van hoge gebouwen.

Advertentie

Okt-30: e-Huisjes Beemster

Vrijwel wekelijks ga ik een dagje naar de Beemster voor wat vrijwilligerswerk. Het liefst ga ik op de fiets, maar bij minder weer maak ik gebruik van de bus. Die rijdt over grote (N-)wegen zeer rechtsstreeks. Eigenlijk doe ik er met de bus net zo lang over, omdat ik ook nog anderhalve kilomter naar de halte loop en daar nog even sta te wachten.

Met de bus zie je niet veel en op de fiets des te meer. En als ik wat zie, dan kan ie ook zo een stukje terug om het beter te bekijken. Met de e-huisjes in de Beemster is dat duidelijk nodig. Een flink deel zit tussen bomen verscholen. De keren dat ik op de fiets ging was het prachtig weer en soms heiig van de warmte. Daarbij stond de zon niet altijd aan de juiste kant. Helaas is dat aan de foto’s te zien. (De bovenste 2 zijn van m’n oude camera.)

Neemt niet weg dat in deze Unesco droogmakerij een hele serie 70 tot 100 jaar oude PEN-huisjes staat. Genoeg voor een fotopagina. Een was zelfs voorzien van KEM-tegeltjes, de voorloper van de PEN. De KEM (Kennemer Electriciteits Maatschappij) is 100 jaar geleden overgegaan in de PEN (Provinciaal Elektriciteitsbedrijf Noord-holland). En toch ben ik er vrij zeker van dat dit simpele huisje een stuk jonger is. Dat is te zien aan de vorm, de stenen en het metselwerk. De tegeltjes zullen ze van een oud (verzakt?) huisje over hebben gezet. Neemt niet weg dat ie er mooi staat.

Op de Overzichtskaart staan er nog een paar van dit soort oude huisjes in de Beemster. Daar moet ik nog naartoe voor wat eigen foto’s.

Jan-21: E-Betegeling

Gisteren blogde Sjoerd over een e-huisje in Nijkerk, waar ik zelf zo’n 3 jaar geleden over heb geblogd. En bij dat huisje viel me de rondomme tegelranden net onder het dak op. Dat zie je vaker. Vaak 4 tegels hoog, soms 3. Doorgaans in de kleur bruinrood. Ik heb er nog wat voorbeelden bij gezocht in Noord-Holland.

Het is dus niet alleen de PGEM (Gelderland) die dit deed, maar ook de PEN (Noord-Holland) en in het wit ook de GEBD (Dordrecht). Geen idee welke functie het heeft en of dat het iets betekent. Het is wel spul van rond 1925. In Alkmaar staat een dienstgebouw van de PEN en daar is de hele bovenverdieping van dergelijke tegeltjes voorzien.

Onderaan ook een andere foto van een blok met 3 woonhuizen in Middenbeemster, waar ook dergelijke tegeltjes op eenzelfde manier zijn verwerkt. Dat gebouw is ontworpen door Jaap Molenaar BNA uit Amsterdam. Kan niet veel van deze architect vinden, maar wel dat dit gebouw tot de expressionistische stijl behoort. Volgens mij heeft ie niets voor de PEN (Provinciaal Electriciteitsbedrijf Noord-holland) te maken.

Bij de PEN was de architect vooral JB van Loghem. Mogelijk is het alleen de bouwstijl die hen verbindt en blijf ik mooi met m’n vragen zitten. Hebben dergelijke tegeltjes een functie en/of betekenis en komt het ook op andere gebouwen voor?

Sep-17: Winkel Centrum

Deze foto maakte ik een paar jaar geleden in het centrum van Winkel. Een grappig naambordje, maar het elektriciteitshuisje vond ik verder niet zo interessant. Een 40 jaar oud type, waar er nog honderden van te vinden zijn.

Okt-20: PEN & GEB-Amsterdam

Eerder blogde ik over een fietstochtje dat vanuit Alkmaar in Almere bij een autoshow eindigde. Almere was wel een reisdoel, maar onderweg wilde ik nog wat andere dingen bekijken en die staan hieronder in fietsvolgorde.

Het eerste PEN-huisje is een traditionele met een haan- en hond-tegeltje in Den Ilp. Volgens de monumenten-inventarisatie van de gemeente Landsmeer is ie rond 1925 gebouwd:

Mrt-21: PEN-Gebouw Alkmaar

Oude PEN-huisjes ga je in Alkmaar niet vinden. De gemeente Alkmaar had in die tijd een eigen GEB (Gemeentelijk Gas- en ElectriciteitsBedrijf), die zelf schattige huisjes had met een puntdak van grijze dakpannen. In dit blogbericht de bovenste die bij de Grote Kerk staat. Dat huisje is later overgenomen door de PEN en tegenwoordig door Liander.

Toch staat er in Alkmaar wel een gebouw van JB van Loghem, de huisarchitect van de PEN (Provinciaal Elektriciteitsbedrijf Noord-holland). Het gebouw lijkt op een garage en was aanvankelijk een werkplaats van de KEM, Kennemer Electriciteits Maatschappij, die al een paar jaar later overging in de PEN. Het houdt in dat dit gebouw van 1916 is, en na veel zoeken vond ik hem in het gemeentelijke monumentenregister. Kortom die viert z’n 100ste verjaardag.

Jan-19: PEN De Ryp Dorp

Na de aparte vakantiehuisjes nu weer eens een elektricteitshuisje uit de buurt en wel in de nieuwe gemeente Alkmaar. Deze in het centrum van De Rijp viel me afgelopen december op. Staat gewoon aan hun hoofdstraat (de Rechtestraat) en is zo mooi weggebouwd dat ie me pas na 100x langsfietsen in de laatste 40 jaar is opgevallen. Zal ook komen omdat er aan die kant altijd auto’s geparkeerd staan en daardoor zo weinig ruimte op de weg overblijft dat je er verkeersmatig goed op moet letten.

Deze is uit het Hond- en Haantijdperk (rond 1930) en daarmee een jaar of 10 nieuwer dan het veel opvallendere elektriciteistorentje in Graft aan dezelfde route, maar dan 1 kilometer westelijker. Hij staat inmiddels op de kaart met o.m. nog 84 van deze hond- en haanhuisjes. Hieronder een setje foto’s, voor zover me dat lukte tussen de geparkeerde auto’s door:

Aug-10: Voor elk wat Wils?

Een maandje terug blogde Sjoerd over een begroeide elektriciteitshuisje dichtbij hem over de Limburgse grens in Duisland. Een saai ding dat bij de dito winkelschuur past. Het enige fraaie was de begroeiing. En dat deed me denken aan een foto van vergelijkbaar geval hier in Alkmaar: