Aug-04: Handschrift

Zo’n 4 dagen geleden ontstond er op het blog van @penstaartje een discussie over het handschrift. Generatiegenoten klaagden dat dat door de  veranderingen flink belabberd was geworden. Voor mij zeer herkenbaar. Zo herkenbaar dat het me iets leek om er een (dit) berichtje aan de wijden.

In de eerste 2 klassen van de lagere school schreven we met een kroontjespen en dat ging me behoorlijk goed af. Haalde fraaie cijfers voor schrijven, wat eigenlijk gewoon tekenen was. Moest aan elkaar en schuin. Dat schuin ging door onder het vel van het schrift een geel vel te leggen met daarop zwarte schuine lijnen. Er was ook een mosgroen vloeipapier waarop je je hand kon laten rusten. Voorkwam dat je vieze handen van de inkt kreeg en als het misging dan kon je een druppel inkt met dat papier opzuigen. (Toevoeging: Ferrara tipte me over de inktlap die ik straal vergeten was, zie de reacties onder dit bericht.)

Werkte alleen als je rechtshandig was en van links naar rechts schreef. Ik was rechtshandig en zou dus problemen gehad hebben met het arabische en hebreeuwse schrift dat van rechts naar links wordt geschreven. Heb me wel eens afgevraagd of er in het Midden-Oosten en Noord-Afrika juist meer linkshandigen zijn, omdat dat schrijfmatig handiger is.

Nu wist ik dat ik 1 zo’n schrijfschriftje heb bewaard. Kon dat alleen nergens meer vinden. De eerste reden dat ik dit bericht begon uit te stellen. Inmiddels heb ik wel wat dozen met oude troep opgeruimd. Paar GoudenGidsen en een berg Grijpers liggen in de ondergrondse papiercontainer. (De Grijper was een krantje van de Hoogovens, waarvan de naam jaar of 15 geleden is veranderd. Toen begon het woke-gedoe dus al.)

Iets anders was dat ik een paar dagen eerder zo’n oud schoolbankje langs een straat trof met daarin een vakje voor een inktpotje. Want schrijven met inkt was dus regelmatig indopen in dat potje. Later nog langsgelopen, maar het tafeltje was pleite. Daarvan zou toch ook wel een foto op het internet van te vinden zijn. Kortom heel wat van die dingen bekeken. Het type dat wij op school hadden zat er niet bij en de foto’s waren op het punt van het inktpotje (en dat je die vanuit het ondervak omhoog kon drukken) uiterst onduidelijk. En zo liep dit bericht wederom vertraging op.

Ruim 2 weken na het schriven van dit bericht vond ik bij toeval het tafeltje (desk/lessenaartje) in m’n stapel ongesorteerde foto’s. Blijkt maar weer dat je niet naar iets moet zoeken, uiteindelijk komt het bij toeval weer op de proppen.

Natuurlijk heb ik ook nog gezocht of er een font was dat op de schoolschrijfstijl van destijds leek. En jawel allemaal fout. Vooral waar het de t betreft. Het was de bedoeling bij aan elkaar schrijven de pen zo min mogelijk van het paier komt. Bij al die fonts zie je dat bij een t de pen een paar keer van het papier is geweest. De r, k en s waren ook al van die wereldvreemde letters.

Hiernaast een poging, zoals ik het ooit rond m’n 7e heb geleerd. Nog even verder gezocht naar het type vereenvoudigde ‘kroontjespen’ die we gebruikten. In het engels heet ie leaf pen of flat leaf pen en valt ie onder de indooppennen. Het nederlandse woord platbladpen kon ik niet vinden. Kroontjespen is een soort verzamelnaam geworden.

Een dikke dag na het plaatsen van dit bericht vond ik alsnog het zogenaamde ‘Oefenschrift’. Heb daar collage van gemaakt met een penpunt, die destijds ganbaar was. Heb na een krappe 60 jaar nog eens geprobeerd zo te schrijven met het woord ‘kerst’, waar al die rare letters in staan.

In de 3de klas ging het al mis. De school had besloten om over te stappen op balpennen. Zo’n ding rolde alle kanten op. De wrijving -het schrapen met een kroontjespen over het papier- zorgde bij mij voor een veel constanter schrift. Maar goed de inktpot en het vloeipapier waren niet meer nodig.

Heb overigens ergenshalverwege de een vulpen voor m’n verjaardag gekregen. Eerder waren dat ellende dingen, die je vol moest zuigen uit een inktpot. Die ik kreeg was modern en had inktpatronen. Heb ‘m uiteindelijk niet veel gebruikt. Ballpoints waren makkelijker in het gebruik.

Op de mavo kreeg ik een leraar die huiswerk niet ging nakijken als dat aan elkaar was geschreven. We moesten over naar de losse blokletters. Totaal geen ervaring mee. Dus zelf aangeleerd. De onnodige lussen verdwenen. Ook deze wijziging maakte m’n handschrift niet echt stabieler.

Na de MTS ben ik begonnen als technisch tekenaar. Ook op tekeningen staan texten. Aanvankelijk gebeurde dat met sjabonen waar je letter voor letter een tekenpen in moet bewegen. Die pennen moet recht boven het papier staan en daarom heeft ie een vreemde houder met een knik.

Heb ook nog op de lineaal en in een sleuf geschrven en heb me zelfs voor wat Amerikaanse klanten in hun schrift verdiept. Zij schrijven de 8 andersom, om maar iets te noemen. Rond 1985 was het leed geleden en begon ik meer te programmeren op een PC. Die PC gebruikte ik ook om gewone brieven mee te tikken. Ik heb op de mavo tussen de middag wat typelessen gehad en daar was ik zo slecht in dat me afgeraden werd om er mee door te gaan.

Gevolg was wel dat ik de letters op het toetsenbord kan vinden en ik sinds 1985 dus vrijwel niet meer met de hand schrijf. Ik kom sinds die tijd niet veel verder dan hangeschreven boodschappenlijstjes en daar begin ik de laatste 20 jaar ook niet meer aan. Als ik wat vergeten ben dan loop ik nog maar een keer, zo ver zijn hier de winkels niet van m’n huis.

Rond 1997 waren er in in het bedrijf waar ik werkte 3 Ukraïeners uit Krivoy Rog (tegenwoordig Kryvy Rih), die ik wegwijs heb gemaakt in de PC’s en industriele besturingen (PLC’s) voor een project in hun fabriek. Destijds viel me op wat een fantastisch mooi handschrift die gasten hadden. Het hield het midden tussen aan elkaar schrijven en blokletters en dan in hun cyrillisch alfbet. Alle letters waren even hoog en overal dezelfde afstanden tussen de letters. Letters werden uiterst consequent op dezelfde manier geschreven. Het leek wel getikt. Eigenlijk ken ik geen Nederlanders die net zo mooi schrijven.