Dec-07: Ontzettende Burgemeesters
Enkele weken geleden liep ik door de Burgemeesterbuurt danwel het Burgemeesterkwartier. Ik doe dat regelmatig, Ook daar kan je prima wikiwandelen. Bij elke straatnaam staat de vrijwel volledige naam van de burgemeester en de jaartallen van de ambtstermijn. Mijn oog viel op (Jacob Arijnsz.) Waerdendel(straat), die burgerles gaf tussen 1569 en 1575 en dus aan het roer zat tijdens Alkmaars Ontzet.
Mooi voor die man, maar ik had nog nooit van hem gehoord. Timmerman Van der Meij is een stuk bekender als het om die Victorie gaat. Niet veel verder zag ik dat ene Comans overlappend burgemeester was tussen 1572 en 1602 en ook Van Houten was in 1573 burgemeester van Alkmaar.
Zal daar niet een foute zijn gemaakt? Op wikipedia is een lijst met burgemeesters in Alkmaar te vinden. Geen van de 3 heren stond daar op. Wel ene Adriaan Anthoniszoon, die hier helemaal geen straatnaam heeft. Wel heeft ie een standbeeld in Overstad, maar daar staat zijn naam of functies niet bij vermeld. En al helemaal niet dat ook hij in 1573 burgemeester was. Bovenaan die wikilijst stond dat er voor 1795 soms 4 burgemeesters tegelijk waren. In Delft of Zwolle vond ik dat niet, maar in Haarlem weer wel.
De lijst van wikipedia is lang, maar er ontbreken er een 5-tal die hier een straatnaam hebben. Dus bedacht ik er een gezamelijke lijst van te maken.
Burgemeester Wikipedia Straatnaam Opmerking Claesz, Adam 1429 Pietersz, Jan 1429 Corf, Claes - 1473-1492 Paling, Pieter Claesz 1516-1533 1516-1533 Foreest, Jordan van 1535-1540 Houten, Claes Harcxz van - 1558-1576 Brouwer, Baert Simonsz - 1562-1572 Waerdendel, Jacob Arijnsz - 1569-1575 Comans, Albert Cornelisz - 1572-1602 Anthonisz, Adriaan 1573-1574 Overstad Ramp, Frederick 1592 Teylingen, Jhr Floris van 1620-1624 Spoorbuurt*1 Verdoes, Taems Gerrisz - 1638-1651 Egmont v/d Nyenburg, Johan van1646-1656 Baert, Jacob Cornelisz 1658-1667 Lijn, Cornelis v/d 1668-1678 Gouverneur Bergermeer*2 Steenhuys 1672 Baert, Willem Jacobsz 1676-1684 Baert, Mr Johan Jacobsz 1696-1709 Mieden, Mr Aris v/d 1727-1739 Baert, Mr Daniël 1729-1749 Johansz. Kloek, Gerard 1750-1760 Baert, Mr Adriaen 1753-1762 ** Tour, Gerrit Martijn du 1763-1787 Cats, Jacob van 1768-1769 Ouwens, Pieter 1769-1778 ** Adriaan, Wigbold Graaf O-N 1775-1784 ** Foreest, Mr Dirk 1778-1782 Mieden, Mr Gualtherus GG v/d 1778-1787 Kloek, Willem Jacob 1778-1786 Patriot zn v Grd Paludanus, Mr Rutgerus 1780-1787 Patriot ** Baert, Mr Jacob Adriaensz 1786 Dieu, Daniel Carel de 1788-1794 Oranjegezind ** Hacksteen, Jacob 1790-1791 Binkhorst, Mr P 1795 Foreest, Mr Cornelis van 1795 Patriot zn v Dirk Fontein Verschuir, Mr Gijsbert1807-1838 1808-1838 Ultraconserv.** Foreest, Nanning van 1811-1814 Sonnaville, Dr Petrus de 1815-1824 1816-1824 Republikein Nuhout v/d Veen, Mr J 1822-1824 Unitarier Druyvensteyn, Mr FCW 1838-1853 1838-1853 Conservatief Lange, Mr Pieter Abraham de 1853-1857 Maclaine Pont, Archibald 1858-1899 1858-1899 Ripping, Gerard 1899-1919 1899-1919 Wendelaar, Mr Willem Carel 1919-1934 1919-1934 Vrijheidsbond Kinschot, Jhr Mr Franç. H van 1934-1946 1934-1942 CHU ** Sluijs, BA v/d 1942-1945 NSB Koelma, Prof Mr A 1946-1948 1946-1948 Overdie*3 Wytema, Mr Hendrik J 1948-1970 1948-1970 PvdA Wit, Drs Roel J de 1970-1976 PvdA Roozemond, Cees ML 1977-1988 PvdA Pop, Mr Jaap JH 1988-1995 PvdA Bandell, Ronald JG 1995-2000 PvdA Eggermont, Henk A 2000-2001 PvdA wnd Rossen, Drs Marie van 2001-2006 PvdA Bruinooge, Piet M 2007-2020 CDA Roemer, Emile GM 2020-2021 SP wnd Schouten, Anja 2021-nu Partijloos
Links de naam van de burgemeester. Je kan op een aantal van die mensen klikken en komt dan op een persoonlijke wikipediapagina. In de 2de kolom de actieve periode als burgemeester zoals in de wikipedialijst. Daarnaast in de kolom de straatnaam. Dwz de data die op het straatnaambordje vermeld zijn. Als je de muis boven zo’n datum houdt, dan lees je de straatnaam en als je daar op klikt dan kom je daar via streetview terecht. Als laatste nog een kolom met wat opmerkingen:
** Deze waren met tussenpozen burgemeester
*1 Alkmaar kent een Van Teylingenstraat bij de Watertoren. Het betreft echter Eva van Teylingen die getrouwd was met Pieter van Foreest. Deze Foreest is wel in Alkmaar geboren, maar was daar geen burgemeester. Hij was lijfarts van Willem van Oranje. De Forestusstraat is naar hem vernoemd en de (Eva) Van Teylingenstraat ligt in het verlengde.
*2 De (Cornelis) Van der Lijnstraat is te vinden in de Bergermeer. Daar staat dat hij Gouverneur was. Dat ie in Alkmaar Burgemeester is geweest staat er niet bij.
*3 De Koelmalaan ligt in Overdie (alle andere straten zijn in het Burgemeesterkwartier van wijk Alkmaar-Zuid te vinden). Opvallend is dat het borstbeeld van Burgemeester Wendelaar aan de Koelmalaan staat. Dat terwijl er bij de Wendelaarstraat (AH-XL) of Wendelaarhof ruimte genoeg is voor zoiets.
Er zijn 2 familienamen die vaak terugkeren; Van Foreest en Baert. Bij Van Foreest is het uiteindelijk wel familie van elkaar, maar geen directe afstammelingen. Bij Baert lijkt dat wel zo te zijn. Aanvankelijk kon ik over geen van deze 6 burgemeesters iets terugvinden op wikipedia. Rob Baert heeft daar in maart-2023 verandering gebracht. (Zie de reacties hieronder)
Net over de Friesebrug is nog een burgemeesterstraat. Oorspronkelijk was dat Oudorp en betreft het een Oudorpse burgemeester.
Inmdiddels heb ik ook iets geschreven over de nieuwe burgemeester Anja Schouten, die u al een ‘straatnaam‘ heeft.
Geplaatst op 2020-12-07, in Alkmaar, Kunstmatig en getagd als Alkmaar-Zuid, Baert, Bergermeer, Burgemeester, Lijst, Ontzet, Overdie, Standbeeld, Straatnaam, Van Foreest, Victorie, Wiki. Markeer de permalink als favoriet. 12 reacties.
185 Legpuzzels
ximaar 
We kunnen niet iedereen uit onze (eigen stads-)geschiedenis kennen en Wikipedia wordt ook maar gewoon ingetypt door gewone en niet feilloze mensen. Zo ontdekte ik vandaag een enorm hiaat in mijn kennis van de Vaderlandse Geschiedenis. Ik wist niet dat Plesman de oprichter van KLM is. Met dank aan tv-serie Vliegende Hollanders weet ik dat nu wel.
In die jaren kon nog niet iedereen lezen en schrijven. 😃
Dat zijn zaken die toch uit een stadsarchief moeten komen. Een slechte archivaris als dit niet in wiki is aangepast.
Veel steden hadden meerdere burgemeesters voor 1795. Het eenhoofdige burgemeesterschap is iets van de Franse Tijd. Groningen bijvoorbeeld, had er ook vier. Als je het goed wil doen, moet je dan een tabelletje met vier kolommen maken. In Groningen staan de nieuwe burgemeesters en wat dies meer zij altijd in februari in de resolutieboeken. Neem aan dat Alkmaar een eigen tijdstip daarvoor had en dat ze daar ook in de resolutieboeken staan.
Vanwaar belangstelling voor een burgemeester? Gewoon de voorzitter van de raad van een gemeente met een openbare functie als gemeentevertegenwoordiger. Vaak politieke figuren die zich (niet zelden voor de partij) dienstbaar hebben gemaakt en daarom dit ‘ereambt’ met bijbehorend riant salaris verwierven. Ik zie hier veelal niksnutten met twee linkse handen die gelukkig voor hen een vlotte babbel hebben en in de partij opvallen en dientengevolge burgemeester worden.
@Dhyan: Stond in het stukje: omdat ik af en toe door het burgemeesterkwartier loop en daar wel eens lees wat ze op die straatnaambordjes hebben gezet. En (maar dat volgt nog) komend jaar krijgen we een verse.
@Groninganus en Sjoerd: Helaas is het archief dicht vanwege corona. Anders was ik daar wel even binnen gelopen. Heb in een twitterberichtje ook een hint naar dat archief gezet. Mogelijk komen zij nog met aanvullingen. Mij viel door die straatnaambordjes op dat er veel overlap was. Dacht aanvankelijk aan een foutje. Als ik het een beetje bereken dan kunnen er 50 tot 80 burgemeesters missen in de bovenstaande lijst.
Ik heb het bericht een klein beetje aangevuld met m’n keuze voor de kolommen en de linken daarin.
Wat leuk eigenlijk om eens beter te letten op straatnamen! Nu wil ik hier in Doetinchem ook beter gaan opletten.
Toen ik dit bericht las over de burgemeesters Baert, dacht ik dat daar maar verandering in moest komen. Daarom is er nu wel e.e.a. beschreven op wikipedia.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Jacob_Cornelisz._Baert
Met vriendelijke groet, R. Baert
@Rob: Mooi dat je dit 2 jaar oude stukje hebt gevonden en wikipedia hebt aangevuld. Ik heb 6 wikilinken geplaatst in het lijstje met burgemeesters.
Van de naam Baert had ik hier in de omgeving Alkmaar nog nooit gehoord. Via Meertens begrijp ik dat die vooral in Zeeuws-Vlaanderen te vinden is. Waarschinlijk ligt de oorsprong nog wat zuidelijker. Wel grappig wat zo’n wandelingetje tot gevolg kan hebben. ;-)
@Ximaar: Leuk dat je het gevonden hebt. De naam Baert is wat mij betreft onlosmakelijk verbonden aan de stad Alkmaar en het Noorderkwartier.
Hoe Baert in Alkmaar is beland?
Ergens in 1567 is Thomas Janzs Baert vanuit Sint Winoksbergen (Nu Bergues, Frankrijk) , schijnbaar in het gevolg van Willem I, gevlucht naar het Noorden en in Alkmaar terecht gekomen. De zonen van Thomas, Pieter en Jan, zijn beiden Rentmeester van den huize van Egmond geweest en hebben toen ook al “publieke” functies gehad zoals bij het hoogheemraadschap c.q. gasthuizen te Alkmaar. Pieter is daarnaast ook notaris geweest te Alkmaar. Iets wat in de opvolgende generaties veelvuldig is teruggekomen. Door dit stamboomonderzoek is ook de Nederlandse geschiedenis veel dichterbij gekomen.
De familie Baert in Zeeuws Vlaanderen is, voor zover ik gezien heb, geen familie van de tak die naar Alkmaar is vertrokken. Mogelijk levert verder onderzoek op dat het toch verre familie van elkaar is.