Apr-18: Fietsveiligheid 2023

Zoals beloofd nog een 3de deel over de CBS-ongevallencijfers van 2023.
(Dit is een vervolg op Is de Fatbikes veilig? en CBS-Fietsdata 2023.)

Sneller
Voor mij is het duidelijk dat meer fietsers die meer kilometers maken met een hogere snelheid ook meer ongelukken krijgen. Meer fietsers heeft de maken met dat we alles maar in de fietsgroep gooien. Dat een aanzienlijk deel van de fietsers sneller rijdt, mag ook duidelijk zijn. Vooral als ouderen harder fietsen, lopen ze meer risico aangezien hun reactievermogen er met de stijgende leeftijd niet beter op wordt.

Daarbij anticiperen automobilisten niet goed op oudere fietsers die sneller gaan. Van iemand die rechtopzit en flink grijs is verwachten zij geen snelheid van 25km/h. Fietsstroken zijn ook niet bedacht op oudere fietsers die jongere fietsers inhalen. Veel ouderen snappen dat en gaan niet meer voluit met maximale trapondersteuning, maar nemen genoegen met 20km/h.

Maar inmiddels rijden alle leeftijden met trapondersteuning en die gaan doorgaans wel 25km/h waar zij eerder 18km/h fietsten. De fatbikes doen daar vaak nog een schepje bovenop. Voor auto’s geldt; hogere snelheid is linker en botsingen zijn fataler. Voor fietsers is dat niet anders.

Helm
Veel mensen denken dat een fietshelm de oplossing is. Zo’n ding helpt vrijwel niet bij een botsing tegen een auto. Uit Zweeds onderzoek is gebleken dat fietsers met een helm op, op een kortere afstand worden ingehaald. Nu rijden auto’s in NL al vaak rakelings langs fietsers.

Zelf viel me iets anders op. Sinds enkele jaren rijden vooral 60plus dames vaker met een helm op dan 60plus mannen. Heb wat tellingen gedaan en het kwam op een factor 6 uit. Het is verklaarbaar. In het algemeen zijn vrouwen voorzichtiger. Ik heb wel eens geschreven dat je vaak bij een echtpaar de man zie wachten aan de overzijde, omdat de vrouw nog niet durfde oversteken.

Oudere vrouwen denken duidelijk dat een helm kan helpen en oudere mannen vinden het vaak maar onzin. Het malle is dat in die 2 jaar een grotere stijging was onder oudere fietssters die verongelukten dan onder fietsers. Vorig jaar leek het me een mogelijke uitschieter en ook over 2 jaar meten is statistisch gezien niet echt solide. Daarom heb ik gemiddeldes van 20/21 vergeleken met die van 22/23.

Voor de 60plusmannen was over die 2 jaar een stijging van 132,5/112 = 18%. Voor de 60plusvrouwen was het 72,5/48 = 51%. Dat is nogal een verschil. Het is in elk geval iets om over na te denken. Als het klopt, dan heb ik wel een vermoeden over wat er gaande is. Het zou me niets verwonderen als oudere vrouwen met een helm op net als hun mannen meer risico gaan nemen.

Smartphone
De smartphone zie ik ook nog altijd als een link ding in het verkeer. Veel fietsers hebben zo’n ding aan het oor of wrijven er onderweg op. Automobilisten doen dat ook nog altijd. Meer aandacht voor dat ding is minder aandacht voor medeweggebruikers. Het grappige is dat ik dit vooral bij e-bikers zie, maar juist minder bij fatbikers. Niet vreemd, omdat mensen daar onhandig op zitten en je niet zomaar een hand van het stuur kan halen.

Vergrijzing
Als laatste nog even de vergrijzing. De meeste fietsslachtoffers (70%) zijn boven de 60. Zij maken maar zo’n 20% van de bevolking uit. Heb wel eens geschreven dat fietsen gezond is en dat een toename van fatale ongelukken onder deze fietsers een lastig maar begrijpelijk gevolg is. Dat los je niet op met een helm of met betere infrastructuur.

Door de brosheid is een val fataler en afname van waarneming kan je ook niet zomaar oplossen. Schreef al dat onder voetgangers de stijging veel groter is en daar zijn het eveneens de oudere die vaker het loodje leggen. Het meest opvallende zijn echter de valincidenten in en om huis. Valt niet onder verkeersongevallen, dus hoor je daar minder over.

Hier een CBS-grafiek die ik aangevuld heb. Het cijfer voor 2022 (*) is afgeleid van het aantal dodelijke vallen per 100.000 inwoners. Die van 2023 is een conservatieve verwachten. Daar zijn nog geen cijfers van bekend. Heb er ter referentie even de fietsdoden als lijn onder aan toegevoegd.

Komt er op neer dat thuisblijven 23x gevaarlijker is. Dan vraag ik me af; moet er in en om huis geen helm worden gedragen? Het erge is dat dit enorm snel stijgende fenomeen vrijwel geen aandact in de media krijgt. Waarom? Hier is toch veel meer resultaat mee te behalen als duidelijk is waar dit door komt. (Vermoed; afbouw zorg en hulp, langer zelfstandig wonen, meer alleenwonenden en minder kinderen die een oogje in het zeil houden.)