Dec-29: Confectiedeksels

Dit is dus het blogbericht waar ik al langer mee bezig ben en steeds aan de kanten schuif om actuelere berichten voor te laten gaan. Want echt actueel wordt het hieronder niet. Het uitstellen heeft zelfs een voordeeltje; tijdens mijn vele looprondjes kom ik mogelijk nog een ander onbekend deksel tegen. En dat was dan ook zo.

Al een flinke tijd spaar ik ‘design’-putdeksel (hier een overzicht), die speciaal voor een gemeente zijn gemaakt. Naast de gemeentenaam staat er vaak een gemeentewapen op. In Nederland is dat aantal beperkt. Van nog enkele gemeentes weet ik dat ze er een hebben, maar daar ben ik nog niet geweest. In het buitenland zie je het vaker en dan vooral in Duitsland. Maar door m’n medische gedoe ben ik het afgelopen jaar de landsgrens niet gepasseerd. Dus viel er weinig toe te voegen. Vooral omdat ik zo’n deksel met eigen ogen gezien moet hebben.

Ik kwam wel wat Nederlandse deksels tegen, maar zo vaak ben ik niet buiten Alkmaar geweest. Dus bedacht ik om ook een serie te maken met deksel die hier in Alkmaar liggen en waar een plaatsnaam van een andere gemeente op staat. Net als het ontmoeten van buitenlanders hoef je daarvoor in Alkmaar niet de stad uit. Het gaat dan niet om deksels die speciaal voor een gemeente zijn gemaakt, maar waar de plaats op staat van de dekselgieterij.

Eigenlijk ging een van m’n eerste dekselblogjes daarover. Toevallig liep ik via Twitter Tineke (@nooitgedachttie) tegen het virtuele lijf. Zij heeft een professionele liefde voor Riolering en woont in de regio. Zij vond dat oude bericht, die ik de naam ‘Dexelsleperij‘ had gegeven. Daarin een deksel met daarop ‘Alkmaar’ dat in Groet (gemeente Bergen NH) ligt. Dat deksel was niet voor, maar in Alkmaar gemaakt door de firma Hamers. Het betreft dus een confectiedeksel.

Uiteindelijk vond ik ook wat deksel van Hamers in Alkmaar op het bedrijventerrein Overdie:

Dat zal een wat ouder deksel zijn aangezien die vierkant is en niet rond zoals al jaren gebruikelijk is. Ik schat het zelf op 1970, maar kon niet vinden dat er ooit een firma Hamers in Alkmaar is geweest. Hamers in Grootebroek kan ik wel vinden op het internet en er ligt hier zelfs een Hamers Grootebroek-deksel voor het stadskantoor:

Het zal dezelfde Hamers zijn, waarvan ik de indruk heb dat die niet meer bestaat en mogelijk opgegaan is in W. Ten Cate en Zn uit Almelo. De reden is dat die Almelose deksels hier op de plaatsen te vinden zijn waar ook de deksels van Hamers liggen. En ook bij Ten Cate gaat om een reeks vierkant deksels met eenzelfde kruis er op.

Er liggen overigens ook ronde deksels van Ten Cate in Alkmaar (zuidkant Binnenstad) en die zullen dan ook iets nieuwer zijn.

Ten Cate bestaat nog onder de naam ‘Bennink & Ten Cate‘. Die fabriek is in Heereveen. Het produceren in Alkmelo is rond 1970 gestopt. Rond maart-2018 trof ik voor het eerst een versie uit Heerenveen in Alkmaar:

In Alkmaar ligt het vooral vol met putdeksels van Vulcanus uit Doetinchem:

Je hebt hier dus meer de indruk dat je in Doetinchem loopt. Eigenlijk is die Doetinchemse fabriek in Langerak te vinden bij Doetinchem en aan de Oude IJssel. Langs die rivier waren in Nederland de eerste hoogoventjes en ijzergieterijen te vinden.

Naast deksels uit Doetichem liggen hier ook erg veel deksels uit Weert. Het gaat dan om 3 verschillende producenten. De oudste zijn van Weegels:

Weegels maakte de designdeksel voor Amsterdam. Weegels is opgegaan  in Aquagate.

Een andere Weertse fabriek is Nering-Bögel:

Zij maakten de deksels voor Zaanstad, Breda en Heerhugowaard.

Nering-Böchel is overgenomen door ‘De Globle’ in Tegelen die hun hoofdkantoor naar Weert verplaatste. Later nam Buderus Nering-Böchel over. Wat te zien is op het deksel hierboven. Buderus is erg groot in Duitsland. De meeste deksels die ik daar zie zijn van hen (bijvoorbeeld in Ahrweiler). Inmiddels is Nering-Böchel na 2006 weer zelfstandig en ze leveren ook via Aquagate. Je vind hier dan ook veel deksels van Aquagate (Struyk Verwo Aqua) maar daar staat geen productieplaats op. Aquagate maakte de speciale deksels voor Den Haag.

Na Doetinchem en Weert zal TBS uit Soest de derde plaats zijn die je hier veel ziet. Of eigenlijk niet, want TBS zet geen plaatsnaam op de grote ronde deksels. Wel vindt je Soest op de kleinere straatkolkdeksels langs de zijkanten van straten. TBS maakte het speciale deksel voor de stad Groningen.

Vervolgens kom je hier ook deksels uit Tegelen tegen van ijzergieterij De Globe. Die fabriek is opgegaan in Nering-Bögel.

Nog een grote speler op putdekselgebied is Aquafix te Mijdrecht. Zij maakte het ‘Koningsdeksel’ dat aan elke gemeente is aangeboden Aanvankelijk zag ik daar alleen een paar aparte deksels van die je niet direcht als riool- of regenwaterput zal herkennen. Maar een paar dagen terug zag ik van hen toch nog een standaarddeksel liggen en die mocht dus ook op de foto:

Verder kwam ik nog een deksel tegen met 3 plaatsnamen er op. Joosten levert op 3 plekken: Gendt, Delft en Beverwijk. Gendt was de hoofdvestiging, tegenwoordig is dat het buurdorp Bemmel. Als ze al zelf ijzergieten, dan verwacht ik dat dat voor dit deksel in Gendt is gedaan:

Vervolgens heb ik nog 2 straatkolkdeksels van Kamphuis uit Zwolle en Dyka uit Steenwijk. Van Kamphuis kon ik niet zo snel iets vinden.

Van beide kon ik (nog) geen grote ronde putdeksels in Alkmaar vinden. Dat geldt ook voor Wavin. Die zie je hier ook niet veel en tot gisteren (inmiddels 7 januari) zag ik er geen enkele met een plaatsnaam. Maar nu dus wel. Deze is gemaakt in Hardenberg en het hoofdkantoor is in Zwolle.

Vandaag 8 januari trof ik ook eindelijk een groot deksel van Oogink uit Nijverdal. Tot dan toe had ik van hen alleen zeer kleine dekseltjes gevonden zonder plaatsnaam.

Deze hierboven is bij de IJsbaan. Later zag ik dat de spoorwegen op hun terrein ook deksels van Oogink heeft, waaronder deze op het Stationsplein:

Aanvulling April-2018:
Het deksel hierboven en die van Heerenveen heb ik toegevoegd. Ik kwam ook nog een goot-dekseltje tegen van Diederen uit Heeze:

In het 2017 trof ik ook confectiedeksel in Breda (Gebr. Touw) en Dordrecht (Penn en Bauduin), die aldaar zijn gemaakt. Toevallig ben ik de laatste tijd wat vaker in Middenbeemster om daar een kennis te helpen. En toen viel me op dat daar zeker 20 van die Dordrechtse deksels liggen, terwijl ik in Dordrecht zelf niet verder kwam dan 1 stuks.

Al met al dus een flinke serie, inmiddels heb ik daar een vervolg op gemaakt.